Το σχέδιο του Παγκόσμιου Ογανισμού Υγείας για τη διατροφή και τα τρόφιμα την περίοδο 2014 – 2020

        «Μια μικρή ομάδα καταστάσεων υγείας ευθύνεται για το μεγαλύτερο μέρος της επιβάρυνσης από τις ασθένειες στην ευρώπη». Από τις έξι περιοχές που καλύπτει ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας, η ευρώπη είναι η πιο καταπονημένη από τις μη μεταδοτικές ασθένειες. Στα πλαίσια της προώθησης της δημόσιας υγείας στις χώρες της ευρώπης το αντίστοιχο παράρτημα του παγκόσμιου οργανισμού υγείας σχεδιάζει τους άξονες με βάση τους οποίους θα διαμορφωθούν οι στόχοι σε σχέση με τα τρόφιμα και τη διατροφή για την επταετία που θα ακολουθήσει. Αν κάποιος συνυπολογίσει το γεγονός της προεδρίας της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση για το έτος 2014 τότε η γνώση του εν λόγω σχεδίου θα μπορούσε να συνεισφέρει στη διαμόρφωση επιτυχέστερων διατροφικών πολιτικών από όλους τους συμμετέχοντες.

         Η ευρώπη, μέσα από το σχέδιο αυτό, στοχεύει στη μείωση του κόστους και του αντίκτυπου των εκφυλιστικών ασθενειών (μη μεταδοτικών ασθενειών), στην καταπολέμιση του υποσιτισμού και των ελλείψεων σε μικροθρεπτικά συστατικά αλλά και στην ελαχιστοποίηση των πρόωρων θανάτων σε κάθε ηλικιακή ομάδα. Για να επιτευχθούν οι στόχοι αυτοί προβλέπεται η δημιουργία διατομεακών δικτύων αλλά και η εφαρμογή διακρατικών διατροφικών πολιτικών που θα δίνουν έμφαση στη συνεργασία μεταξύ των χωρών-μελών και στην εφαρμογή επιστημονικά τεκμηριωμένων πρακτικών. Η ευρώπη επιθυμεί αυξημένη παρακολούθηση, επιτήρηση και συνεχή αξιολόγηση της διατροφικής κατάστασης και υγείας προκειμένου να γίνει εκτίμηση τάσεων και συνιστωσών. Επιπρόσθετα, στόχο αποτελεί και ο αναπροσανατολισμός των συστημάτων υγείας προκειμένου για τον έλεγχο και την πρόληψη των μη μεταδοτικών ασθενειών όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά και ο καρκίνος αλλά και για την αντιμετώπιση του υποσιτισμού και των ελλείψεων σε μικροθρεπτικά συστατικά. Προς την κατεύθυνση αυτή στοχεύει και η διαμόρφωση πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας που θα ενσωματώνει τη διατροφική παρακολούθηση των ασθενών αλλά και η προσπάθεια για καθολική κάλυψη υγείας των ευρωπαίων.

         Η διεθνής οικονομική συγκυρία αλλά και μια σειρά από παράγοντες στρεβλώνουν το διατροφικό στάτους και τη διατροφική υγεία και γι αυτό ακριβώς αποτελούν στόχους του σχεδίου δράσης. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν την κακοθρεψία (όπως αυτή περιγράφεται από τις δύο συνιστώσες της υποσιτισμός αλλά και φτωχή διατροφική κατάσταση στους παχύσαρκους ή σε χρόνια πάσχοντες), τις ανισότητες στην πρόσβαση στην υγιεινή διατροφή, τη διατροφική δια βίου εκπαίδευση είτε αυτή αφορά εφαρμογή σε σχολεία είτε σε επαγγελματίες υγείας, την υποστήριξη του θηλασμού και της συμπληρωματικής σίτισης, τη διαφήμιση τροφίμων που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη, κορεσμένα, τρανς λιπαρά οξέα και αλάτι, αλλά και τη διαφήμιση πυκών ενεργειακά τροφίμων σε παιδιά. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος βρίσκονται επιπρόσθετα η διατροφική σήμανση στις ετικέτες τροφίμων, οι πολιτικές τιμολόγησης και τοποθέτησης προϊόντων και τέλος το θέμα της ασφάλειας των τροφίμων όπως αυτό αναδεικνύεται κάθε φορά με τα διατροφικά σκάνδαλα που έρχονται στο φως της δημοσιότητας.

         Για την επίτευξη των στόχων του προγράμματος έχουν δημιουργηθεί διάφορα εργαλεία που θα βοηθήσουν κάθε χώρα. Για παράδειγμα, για την αντιμετώπιση της διαφήμισης ανθυγιεινών τροφίμων στα παιδιά έχει δημιουργηθεί ένα μοντέλο διατροφικής σήμανσης που βαθμολογεί τα τρόφιμα ανάλογα με τη θρεπτική τους αξία σε σχέση με την πρόληψη ασθενειών και την προώθηση της υγείας. Αυτό είναι πολύ σημαντικό αν αναλογισθεί κανείς πως στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες το ποσοστό των διαφημίσεων τροφίμων που προωθεί ανθυγιεινά τρόφιμα ξεπερνά το 50%. Στην Ελλάδα για παράδειγμα το ποσοστό αυτό αγγίζει το 60% τη στιγμή που στη Γερμανία ξεπερνά το 80%. Το ίδιο εργαλείο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει τους πολίτες κάθε χώρας να επιτύχουν τους στόχους για την πρόσληψη φρούτων και λαχανικών καθώς και για το αλάτι, τα κορεσμένα και τα τρανς λιπαρά. Ειδικά για την επίτευξη του στόχου της μείωσης της κατανάλωσης αλατιού κατά 30% μέχρι το 2025 σε όλα τα κράτη-μέλη έχει αναπτυχθεί ακόμα ένα εξειδικευμένο εργαλείο που θα βρίσκεται στη διάθεση των κυβερνήσεων. Σχετικά με τον στόχο της αύξησης της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών ήδη στα σχολεία των κρατών-μελών εφαρμόζεται πρόγραμμα δωρεάν παροχής φρούτων. Προς την κατεύθυνση της επίτευξης όλων των προαναφερόμενων στόχων θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ακόμα και φόροι επί συγκεκριμένης κατηγορίας τροφίμων.

         Σε σχέση με την υγεία των παιδιών και των εφήβων ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας έχει αναπτύξει τέσσερα εργαλεία εφαρμογής στρατηγικών και δοκιμάζει πιλοτικά άλλα δύο νέα εργαλεία. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον επιδεικνύεται για την παιδική παχυσαρκία με την ανάπτυξη ανάλογου εργαλείου. Ανάλογη εστίαση ενδιαφέροντος υπάρχει για τους ηλικιωμένους και τους χρονίως πάσχοντες. Σε αυτή την κατηγορία ο στόχος είναι διττός: η επίτευξη της μέγιστης δυνατής υγείας και δραστηριότητας κατά τη διάρκεια της τρίτης ηλικίας και η πρόληψη του υποσιτισμού που σχετίζεται με τις χρόνιες παθήσεις. Στο πλαίσιο δράσεων του οργανισμού συμπεριλαμβάνεται ακόμα και πρόβλεψη για ισότιμη πρόσβαση σε υγιεινά τρόφιμα ανάμεσα στα δύο φύλα με πολιτικές ενημέρωσης για το σημαντικό ρόλο της διατροφής στην υγεία των γυναικών.

         Όλα τα παραπάνω εργαλεία εφαρμογής πολιτικών συνοδεύονται από εργαλεία παρακολούθησης και επιτήρησης της διατροφικής κατάστασης στις διάφορες ομάδες του πληθυσμού. Τέτοια διακρατικά συστήματα παρακολούθησης έχουν δημιουργηθεί για την παιδική παχυσαρκία αλλά και ειδικά  για τη διατροφική συμπεριφορά των παιδιών στα σχολεία. Τελευταία έχει δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων που καταγράφει τις τάσεις και τις προτεραιότητες στην παχυσαρκία, τη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα. Η βάση αυτή έχει δημιουργηθεί με τη συνεργασία των υπουργείων υγείας των κρατών-μελών και με την υποστήριξη της ευρωπαίκής επιτροπής. Είναι εντυπωσιακό πως η συγκεκριμένη βάση δεδομένων περιέχει περισσότερες από τριακόσιες εθνικές πολιτικές στην ευρωπαϊκή ένωση και συνεχώς αναβαθμίζεται. Προσπάθεια γίνεται όμως για την καθιέρωση εργαλείων παρακολούθησης της κατάστασης θρέψης των ασθενών στα νοσοκομεία των κρατών-μελών μέσα από την εφαρμογή του θεσμού του Nutrition Day και την υπάρξη διατμηματικών ομάδων υποστήριξης θρέψης στα κρατικά τουλάχιστον νοσοκομεία.

            Τέλος, για την εφαρμογή του σχεδίου ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας έχει συστήσει ένα εργαλείο που περιλαμβάνει δίκτυα δράσης τα οποία αποτελούνται από ομάδες χωρών και κάθε ένα από τα οποία θα εξειδικεύεται και σε έναν στόχο. Ανακεφαλαιώνοντας, ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας προτείνει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης για τη διατροφική πολιτική στην ευρώπη. Σε αυτό το πλαίσιο είναι ανοικτός σε προτάσεις και ενθαρρύνει τη συμμετοχή όλων των μελών κρατών. Όλοι οι στόχοι που έχουν τεθεί είναι ενδιαφέροντες και οφείλουν να ενσωματωθούν στα εθνικά σχέδια δράσης για την υγεία κάθε χώρας. Ελπίδα όλων και προσδοκία είναι η Ελλάδα, με την ευκαιρία της προεδρίας στην ευρωπαΊκή ένωση το 2014, να παίξει καθοριστικό ρόλο στο σχέδιο αυτό.

Παριζάκι ή «μια από τα ίδια»;

«Κατηγορητήριο στην Creta Farm για τα αλλαντικά «Εν Ελλάδι». Έρευνα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου αποκάλυψε πως η εν λόγω κατηγορία αλλαντικών δε διαφέρει και πολύ από τα υπόλοιπα αλλαντικά που πολλές φορές έχουν κριθεί ένοχα για την παιδική παχυσαρκία και καρδιαγγειακές παθήσεις.Η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, που από το 2008 με σήμα της πιστοποιούσε πως τα εν λόγω προϊόντα (ζαμπόν, μπούτι και φιλέτο γαλοπούλα) συμβάλλουν στην προστασία …της καρδιάς και στην πρόληψη καρδιαγγειακών παθήσεων, τον περασμένο Ιούνιο αποφάσισε να σταματήσει και η σχετική σήμανση να αποσυρθεί. Μάλιστα, με επιστολή τους προς την εισηγμένη αλλαντοβιομηχανία υποστηρίζουν πως δε διαθέτουν τους μηχανισμούς ελέγχου για τα συγκεκριμένα τρόφιμα.

Στην ίδια κατεύθυνση και η Παιδιατρική ΕΤαιρεία ήρε την εμπιστοσύνη προς την αλλαντοβιομηχανία, επίσης ζητώντας να μη χρησιμοποιείται το όνομά της στα διαφημιστικά σποτ.

Από την πλευρά της η εταιρεία έστειλε εξώδικο στην Καρδιολογική Εταιρεία.

Όπως φαίνεται από τους εργαστηριακούς ελέγχους που διεξήγαγε το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, το κατά τα άλλα υγιεινό απριζάκι έχει τελικά περισσότερα λιπαρά από τα υπόλοιπα και φυσικά πολλές παραπάνω θερμίδες.

Το ερώτημα που τίθεται είναι αν η Creta Farm διαθέτει μελέτες για τις ιδιότητες των προϊόντων της, καθώς επίσης αν έχει λάβει σχετική άδεια από την Ε.Ε για να χρησιμοποιεί τους ισχυρισμούς της στη διαφήμιση των προϊόντων της.

ΠΗΓΗ: http://nea.com.gr/blogs-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%BE%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B5%CF%82-%CF%80%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82/%CE%BA%CF%81%CE%AD%CF%84%CE%B1-%CF%86%CE%B1%CF%81%CE%BC-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B6%CE%AC%CE%BA%CE%B9%CE%B1-%CE%BC%CE%AC%CE%BD%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CF%82..

ΝΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ:

Με αφορμή πρόσφατη δημοσιότητα αναφορικά με τα προϊόντα «ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ» της ΚΡΕΤΑ ΦΑΡΜ ΑΒΕΕ, η εταιρεία θα ήθελε να ενημερώσει το επενδυτικό κοινό ότι οι αιτιάσεις αυτές δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα.
Συνεργαζόμενη με ανώτατα πανεπιστημιακά ιδρύματα και διαθέτοντας μία ομάδα έμπειρων επιστημόνων, η ΚΡΕΤΑ ΦΑΡΜ ΑΒΕΕ έχει δεσμευθεί ηθικά αλλά και ουσιαστικά να παρέχει προϊόντα υψηλής ποιότητας και διατροφικής αξίας. Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργήσαμε το 2001 τη καινοτόμο σειρά προϊόντων «ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ», η οποία κατέχει διπλώματα ευρεσιτεχνίας σε 90 χώρες.
Η καινοτομία της εταιρείας να προχωρήσει στη μέγιστη δυνατή υποκατάσταση ζωικού λίπους με εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο στα προϊόντα της, ευθυγραμμίζεται με τις κατευθυντήριες οδηγίες εγκύρων διεθνών φορέων υγείας, όπως, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγειάς, ο οποίος συνιστά τον έλεγχο της κατανάλωσης λίπους (Αξίζει να σημειωθεί ότι η χρήση του ελαιόλαδου ως κύριο λιπίδιο της διατροφής αντί για ζωικό λίπος συνιστάται από την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία, από την Πανευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία, από το World Heart Federation, από τον Ελέγχο Φαρμάκων και Τροφίμων των Ηνωμένων Πολιτειών (FDA) και άλλους πολλούς οργανισμούς.
Η ΚΡΕΤΑ ΦΑΡΜ ΑΒΕΕ, με απόλυτο σεβασμό στο καταναλωτικό κοινό και τους μετόχους της και με πρώτιστο μέλημα την έγκυρη πληροφόρησή τους, επιθυμεί να σας ενημερώσει ότι η εταιρεία είναι αναγκασμένη να εξαντλήσει κάθε έννομο μέσο, προκειμένου να αποκαταστήσει την εικόνα της και να διαψεύσει αναληθείς ισχυρισμούς που σκοπό έχουν να την πλήξουν.
Τιμώντας την εμπιστοσύνη του συνόλου των κοινωνικών της εταίρων, βασική προτεραιότητα της ΚΡΕΤΑ ΦΑΡΜ ΑΒΕΕ είναι η συνεχής διασφάλιση της ποιότητας των προϊόντων της και η ορθή πληροφόρηση του κοινού ως προς αυτή.

Συμπληρώματα Βιταμινών: Η ώρα της αλήθειας

Ένα πρόσφατο άρθρο από την εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» (8/8/2009) που αφορά τα συμπληρώματα διατροφής:

Η Ευρώπη αποφάσισε επιτέλους να τα εξετάσει σοβαρά, τόσο τι τελικά περιέχουν όσο και ποιες παρενέργειες έχουν.

Ελεγχος στα συμπληρώματα διατροφής

Διεξοδική αξιολόγηση – έγκριση των ουσιών που περιέχουν ολοκλήρωσε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας Τροφίμων

Tης Ιφιγενειας Διαμαντη

Την πρώτη διεξοδική αξιολόγηση ουσιών που χρησιμοποιούνται ως πηγή βιταμινών και μετάλλων στα συμπληρώματα διατροφής τα οποία πωλούνται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης ολοκλήρωσε πρόσφατα ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας Τροφίμων (EuropeaFood Safety Authority). Το καθεστώς που επικρατούσε εδώ και χρόνια σε σχέση με τα συμπληρώματα διατροφής, για τα οποία μάλιστα οι Ευρωπαίοι δείχνουν όλο και περισσότερο ενδιαφέρον σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ήταν τουλάχιστον θολό. Ετσι, κυκλοφορούν πολλά σκευάσματα που κανείς δεν ελέγχει τι ακριβώς περιέχουν και ποιες είναι οι συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία, την ίδια στιγμή που μάλιστα προβάλλονται περίπου ως πανάκεια.

Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ενωση επιχειρεί να βάλει μια τάξη στη συγκεκριμένη αγορά καταρτίζοντας λίστα εγκεκριμένων ουσιών. Με κανονισμό που θα ισχύσει από 1ης Ιανουαρίου 2010 θα επιτρέπεται η κυκλοφορία συμπληρωμάτων διατροφής που θα περιέχουν μόνο τις εγκεκριμένες σε ειδική λίστα της EFSA ουσίες. Προκειμένου μια ουσία να εγκριθεί, η εταιρεία η οποία ενδιαφέρεται θα πρέπει να υποβάλει αίτηση συνοδευόμενη από σχετικό φάκελο με έρευνες και επιστημονικά δεδομένα τα οποία να αποδεικνύουν τη δράση της συγκεκριμένης ουσίας στον ανθρώπινο οργανισμό. Από το 2005 μέχρι σήμερα, ο Οργανισμός Ασφάλειας των Τροφίμων έχει εξετάσει 533 αιτήσεις σχετικά με 344 διαφορετικές ουσίες. Οι αξιολογήσεις του βασίστηκαν σε επιστημονικές αποδείξεις που παρείχαν οι κατασκευαστές των συμπληρωμάτων διατροφής σχετικά με την ασφαλή για την υγεία κατανάλωσή τους και τον βαθμό απορρόφησής τους από τον οργανισμό.

Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης, αποσύρθηκαν 186 αιτήσεις, ενώ για τουλάχιστον τις μισές από τις υπολειπόμενες, η EFSA ανακοίνωσε ότι δεν έλαβε επαρκείς επιστημονικές αποδείξεις όσον αφορά την αποτελεσματικότητα των συμπεριλαμβανομένων ουσιών. Τέλος, ερωτήματα εγείρονται για την ασφάλεια τουλάχιστον 39 ουσιών με βάση τα δεδομένα των αιτήσεων. «Εργο της Επιτροπής είναι να διασφαλίσει ότι η χρήση τέτοιων ουσιών είναι ασφαλής και αποτελεσματική για την υγεία των Ευρωπαίων πολιτών. Eκατομμύρια πολίτες λαμβάνουν καθημερινά συμπληρώματα διατροφής», δήλωσε ο πρόεδρος της αρμόδιας Επιτροπής της EFSA για τα πρόσθετα στις τροφές.

Απαραίτητα για κάποιους

Τα συμπληρώματα διατροφής κυκλοφορούν σε μορφή υγρών, χαπιών, gel, συμπυκνωμένου διαλύματος, σκόνης, κάψουλας, σταγόνας κ. ά. και περιέχουν βιταμίνες, ανόργανα συστατικά, βότανα, αμινοξέα, μεταβολίτες, αποστάγματα ή συνδυασμό οποιωνδήποτε από τα παραπάνω συστατικών, χωρίς, ωστόσο, να μπορούν να αντικαταστήσουν το κανονικό γεύμα. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι λίγοι εκείνοι που κρίνουν την κατανάλωση τέτοιων σκευασμάτων απαραίτητη. Οι αγχωτικοί ρυθμοί της πόλης, η κούραση, το στρες οδηγούν αρκετούς ανθρώπους στη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής. «Επειτα από δέκα ώρες δουλειάς την ημέρα και τρεις ώρες που χρειάζομαι για να πάω και να έρθω, δεν μπορώ να πάρω τα πόδια μου. Λαμβάνω συμπληρώματα διατροφής ανά τακτά διαστήματα», λέει υπάλληλος σε φαρμακείο των βορείων προαστίων. Οσον αφορά στην ασφάλεια κατανάλωσης αυτών των σκευασμάτων, προσθέτει: «Ρωτάω τον γιατρό μου και μου λέει ότι αν αισθάνομαι ότι πρέπει να τα πάρω, να το κάνω».

Πρωταθλητές, ωστόσο, στην κατανάλωση συμπληρωμάτων παραμένουν οι Αμερικανοί. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι το 1/3 των παιδιών στην Αμερική από 2-17 ετών λάμβαναν τέτοια σκευάσματα. Στην πραγματικότητα, βέβαια, εκείνοι που θα χρειάζονταν συμπληρώματα διατροφής και βιταμίνες είναι εκείνοι που δεν νοιάζονται ή δεν μπορούν να τα έχουν, όπως για παράδειγμα οι κάτοικοι του Τρίτου Κόσμου. Σύμφωνα με έρευνα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας, τα άτομα που λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής και βιταμίνες είναι και εκείνα που προσέχουν περισσότερο τη διατροφή τους και άρα δεν έχουν και τόση ανάγκη τα κάθε είδους «βοηθήματα». Από την άλλη και στην Αμερική, τα τόσο δημοφιλή συμπληρώματα διατροφής αποδεικνύονται συχνά επισφαλή για την ανθρώπινη υγεία. Οπως ανακοινώθηκε πρόσφατα επισήμως μέσα σε ένα χρόνο, τα κρούσματα παρενεργειών σε άτομα που λαμβάνουν συμπληρώματα διατροφής τριπλασιάστηκαν. Τώρα, η Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) επιβάλλεται να βελτιώσει τον έλεγχο που αφορά στα συγκεκριμένα σκευάσματα.

ΠΗΓΗ: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 8/8/2009

Γενετικά Τεστς: Αλήθειες και Ψέματα

Εξατομικευμένες δίαιτες με βάση το DNA από εξειδικευμένους διαιτολόγους;

Ένα έρθρο που βρήκα πρόσφατα στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ» και εχει γραφτεί από τον Καθηγητή Γενετικής Σ. Ν. Αλαχιώτη.

«Σύγχρονοι γενετικοί μύθοι

Ως φάρμακο διά πάσαν νόσον προβάλλεται συχνά η γενετική από τα ΜΜΕ ή ακόμη ως άλλη «κρυστάλλινη σφαίρα» που προλέγει το μέλλον από κερδοσκοπικές εταιρείες παντός είδους.
Πώς θα ισορροπήσουμε ανάμεσα στη μαγεία της επιστημονικής γνώσης και στη μαγγανεία των καιροσκόπων;

Τα επιτεύγματα της Γενετικής έχουν πολύ συχνά την τιμητική τους θέση στα ΜΜΕ. Καθημερινά σχεδόν, όλο και κάποιος γενετικός νεωτερισμός θα κοσμεί τις οθόνες των τηλεοράσεων ή τις σελίδες των εφημερίδων ή θα ταξιδεύει με τα ερτζιανά κύματα· με πολλές στρεβλώσεις όμως.

Η αλήθεια βέβαια είναι ότι η επιστημονική πρόοδος είναι μεγάλη, αλλά το ύψος στο οποίο ανεβάζουν συνήθως τα ΜΜΕ ορισμένα επιτεύγματα είναι ιλιγγιώδες, μυθικό· και το αποτέλεσμα είναι να νομίζει ο κόσμος ότι ήδη έχουμε νικήσει τον καρκίνο, ότι προβλέπουμε όλες τις μελλοντικές μας ασθένειες με γενετικά τεστ, πως θα κάνουμε παιδιά και στα 100 μας χρόνια, ότι θα γεννιούνται τέλεια μωρά, ότι θα επιλέγουμε το ιδανικό ταίρι με ένα τεστ DΝΑ· και πολλά άλλα ακόμη, εκ των οποίων άλλα είναι ήδη «έτοιμα» και άλλα προβλέπονται λίαν προσεχώς, αύριο, όπως η θεραπεία κάθε νόσου με τα βλαστοκύτταρα!

Είναι όλα αυτά λοιπόν μια εύθυμη νότα στην γκρίζα καθημερινότητα που αποκτά μαύρη απόχρωση με την παγκόσμια οικονομική κρίση αλλά και την κοινωνική σύγχυση, ή μια σύγχρονη μυθολογία που ανεύθυνα μαστιγώνει την πιστότητα της ελπιδοφόρας επιστήμης της Γενετικής; Τι αποκομίζει ο μέσος πολίτης ακούγοντας και διαβάζοντας επιτεύγματα επί επιτευγμάτων, που του δίνουν την εικόνα ότι η Γη γέμισε μικρούληδες θεούς;

Η ελπίδα είναι αναμφίβολα ευπρόσδεκτη, αλλά η πραγματικότητα πιο απαραίτητη για να μη βαδίσει κανείς στο κενό, πιστεύοντας ότι είναι ξαφνικά αετός. Γι΄ αυτό χρειάζεται όχι μόνο περίσσεια προσοχή και ευθύνη για τη διακίνηση της επιστημονικής πληροφορίας, αλλά και κάποια στοιχειώδης γνώση των πραγμάτων για να μην παραμορφώνονται κατά τη μεταφορά τους. Γονιδίωμα, ο μεγάλος άγνωστος
Διατυμπανιζόταν, λ.χ., ότι μετά την πρόσφατη ολοκλήρωση της χαρτογράφησης του γονιδιώματος του ανθρώπου τα υπόλοιπα θα ήταν εύκολη υπόθεση· όπως η συσχέτιση των 21.000-22.000 γονιδίων μας με τα κληρονομικά χαρακτηριστικά μας, με τις γενετικές μας ασθένειες π.χ., για να τις ελέγξουμε. Η αλήθεια είναι ότι μπορεί ένα μεγάλο ποσοστό γονιδίων, το 60% περίπου, να έχει ήδη αντιστοιχηθεί· αλλά δεν φθάνει μόνο αυτό.

Υπάρχουν τα περίπλοκα γονιδιακά δίκτυα που μορφοποιούν τις αλληλεπιδράσεις των γονιδίων και τις εκφράσεις τους για να ελεγχθεί ένα χαρακτηριστικό, μια ασθένεια, και δεν τα ξέρουμε, τα ερευνούμε, ενώ η αδρανοποίηση ορισμένων γονιδίων μας δεν έχει καμία βιολογική επίπτωση, διότι ίσως καλύπτεται από τα εν λόγω δίκτυα· είναι και το περιβάλλον με τις άπειρες παραμέτρους του που αλληλεπιδρά με τα γονίδια· και όλα αυτά αποκαθηλώνουν τον μύθο που λέει ότι η βιολογική μας αυτογνωσία έχει κατακτηθεί στην ολότητά της διά της γνώσης του γονιδιώματός μας, των γονιδίων μας. Στρεβλώσεις και εμπόριο ελπίδας
Ωστόσο κατά την εκλαΐκευση παρερμηνεύονται τα ερευνητικά ευρήματα και παραμορφώνονται. Π.χ., τελευταία γράφτηκε ως είδηση ότι εννέα γονίδια κάνουν πιο έξυπνα τα κορίτσια! Δεν ξέρει όμως ο αρθρογράφος ότι στη διαμόρφωση της νοημοσύνης του ανθρώπου, εκτός του περιβάλλοντος, συμμετέχουν και περισσότερα από 100 γονίδια; Η αλήθεια είναι ότι ίσως αυτά τα εννέα γονίδια να έχουν μεγαλύτερη συμμετοχή· αλλά πώς γράφτηκε;

Αλλη είδηση υπόσχεται πρόβλεψη των μελλοντικών μας ασθενειών, αρκεί να έχουμε 1.000 δολάρια για να κάνουμε ένα γενετικό τεστ. «Διαβάστε τον εαυτό σας»διαφημίζουν οι αισχροκερδοσκοπικές «Σειρήνες» που πιέζουν κυβερνήσεις να εντάξουν τέτοιες εξετάσεις στις προϋποθέσεις ασφάλισης ή πρόσληψης σε εργασία. Στο μόνο όμως που έπρεπε μια τέτοια είδηση να αναφέρεται είναι το κέρδος της νέας γνώσης, που όμως εκτός ελαχίστων περιπτώσεων δεν έχει ακόμη ικανοποιητική εφαρμογή. Και τούτο διότι δεν γνωρίζουμε την πολυπλοκότητα της γονιδιακής ή γονιδιωματικής δράσης. Αλλά και για κάποια περίπτωση γενετικής προδιάθεσης σε μια ασθένεια, για την οποία όμως δεν υπάρχει θεραπεία, για ποιον λόγο να το γνωρίζει ο ενδιαφερόμενος; Για να ασθενήσει νωρίτερα από το άγχος του; Αν όμως διά της παιδείας του ακολουθούσε γενικά μια μετρημένη και προσεκτική ζωή, όπως πρέπει να κάνουμε όλοι μας, η προφύλαξη του εαυτού του δε θα ήταν αποτελεσματικότερη;

«Επαναστατικό γενετικό τεστ και για μωρά»διαφημίζεται επίσης και υπόσχεται έλεγχο στο έμβρυο «όλων»των γνωστών γενετικών ασθενειών! Πώς όμως, με τον έλεγχο περίπου 1.400 μονογονιδιακών και πάνω από 5.000 πολυγονιδιακών; Αυτά δεν γίνονται, παρά για λίγες περιπτώσεις μόνο. Αν όμως προχωρήσουμε και σε φυσικά χαρακτηριστικά, δεν καταστρατηγούμε τη φύση διολισθαίνοντας στα παιδιά κατά παραγγελία; Και όμως τα γενετικά αυτά τεστ είτε για μεγάλους είτε για έμβρυα έχουν ήδη γίνει μόδα που τροφοδοτεί οικονομικά τις ακόρεστες ορέξεις κάποιων που πουλούν ελπίδα· όπως γίνεται και με τα ομφαλοπλακουντικά βλαστοκύτταρα.

Η πραγματική επιστημονική γνώση έχει τη σοβαρότητά της, που δεν ταιριάζει με την παραπλανητική και διογκωμένη διαφήμισή της· όπως στην περίπτωση, λ.χ., που θα μπορούμε να κάνουμε παιδιά και στα 100 μας με τεχνητές μήτρες! Μα το έμβρυο μαθαίνει μέσα στη μήτρα· τι θα μάθει μέσα στο μηχάνημα; Και κατά πόσον ένα άψυχο μηχάνημα, αν γίνει, θα μπορεί να μιμηθεί το λίκνο της ζωής, τη μήτρα;

Ο χορός όμως καλά κρατεί.«Δώσε μου το DΝΑ σου να σου πω πώς σε λένε»! Να μας πουν δηλαδή την πιθανότητα, διά της γονιδιωματικής ανάλυσής μας και της στατιστικής, εξελικτικής προέλευσης του ονόματός μας. Οποιος όμως δεν ξέρει πώς τον λένε, τι το θέλει το τεστ; Κι αν η πιθανότητα βγει λάθος; Αλλου παπά ευαγγέλια; Αλλοι πάλι πουλούν στην Ελβετία ένα γενετικό τεστ DΝΑ για το«πώς θα βρούμε ιδανικούς συντρόφους» ! Αυτό το κάνουν όμως η φύση και ο πολιτισμός, όχι μόνο τα γονίδια. Δεν είναι λοιπόν το τεστ αυτό μια ευφάνταστη προέκταση της επιστημονικής γνώσης, χωρίς όμως τεκμηριωμένη επιστημοσύνη;

Αυτόκλητοι κλωνοποιοί
Αλλά κάτι ανάλογο δεν έγινε και με την αναπαραγωγική κλωνοποίηση του ανθρώπου προσφάτως; Ο αμφιλεγόμενος Ιταλός Αντινόρι «ανακοίνωσε» ότι έχει κλωνοποιήσει τρεις άνδρες και οι κλώνοι τους, δύο αγόρια και ένα κορίτσι, ζουν σε ανατολική χώρα που δεν κατονόμασε. Δεν γνώριζε όμως το στοιχειώδες· ότι, αφού δήθεν κλωνοποίησε τρεις άνδρες, τα παιδιά έπρεπε να ΄ναι και τα τρία αγόρια! Το κορίτσι πού βρέθηκε; Υστερα από λίγες εβδομάδες εμφανίστηκε και ο άλλος επίδοξος κλωνοποιός, ο Ζαβός, που κι αυτός λέει ότι σε πολύ λίγο χρονικό διάστημα θα έχει κλωνοποιήσει επιτυχώς άνθρωπο! Περιμένουμε την τρίτη της «παρέας», την Μπουασελιέ, να μας πει κι αυτή πόσους έχει κλωνοποιήσει! Και όμως τέτοιες ειδήσεις προβάλλονται εμφατικά από τα ΜΜΕ, προκαλώντας σύγχυση αντί να παρέχουν ενημέρωση.

Με όλα αυτά όμως ο μύθος τρώει την αλήθεια και αντί να οδηγούμε τον κόσμο στην κατανόηση της πραγματικότητας, που είναι ο καταλύτης για τη νοητική και ηθική του τελείωση, τον απομακρύνουμε με ειδήσεις που έχουν ξύλινα πόδια· τον παραπλανούμε με πήλινους πύργους εντυπωσιασμού. Μια σοφή όμως παροιμία λέει: «Οπου ακούς πολλά κεράσια κράτα και μικρό καλάθι». Το καλάθι αυτό χωράει τη μεγάλη πρόοδο της Γενετικής, αλλά δεν χωράει τις μυθοπλασίες της που κοντεύουν να μιμηθούν την Αστρολογία. Η ελπίδα που δίνει η γενετική έρευνα δεν πρέπει να καεί στον βωμό της ανεύθυνης εκλαΐκευσής της ή και της κατευθυνόμενης εκμετάλλευσης πονεμένων ανθρώπων, ακόμη και αφελών ή άλλων που ζήλεψαν τον υπεράνθρωπο του Νίτσε. Προσοχή λοιπόν στην εκλαΐκευση της επιστημονικής γνώσης.»

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΒΗΜΑ Κυριακή 14 Ιουνίου 2009

Πόσο υγιεινά είναι τα προϊόντα που αγοράζουμε;

Το παρακάτω άρθρο των «ΝΕΩΝ» είναι διαφωτιστικό.

Η τελευταία παράγραφος έχει πολύ ενδιαφέρον!!!

http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artid=4527434

Οι νέες διατροφικές οδηγίες της Αμερικάνικης Αντικαρκινικής Εταιρείας (AΑΕ) για τον καρκίνο

Θα πρέπει να αποφεύγουμε το επεξεργασμένο κρέας; Το επεξεργασμένο κρέας βρέθηκε ότι αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του στομάχου και του παχέος εντέρου. Ίσως αυτή η δράση του να οφείλεται στην παρουσία νιτρικών ιόντων …

Η φυσική δραστηριότητα και οι υγιεινές διατροφικές επιλογές αποτελούν προστατευτική ασπίδα κατά του καρκίνου

Οι νέες διατροφικές οδηγίες της Αμερικάνικης Αντικαρκινικής Εταιρείας (AΑΕ), για την πρόληψη της νόσου.

Στις Η.Π.Α. ετησίως καταγράφονται 500.000 θάνατοι από καρκίνο. Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Αντικαρκινική Εταιρεία (AΑΕ), το ένα τρίτο από αυτούς συνδέονται με τις διατροφικές συνήθειες και τη φυσική δραστηριότητα, παράγοντες που μπορεί να τροποποιηθούν. Η πιο ενδιαφέρουσα πτυχή της τελευταίων ερευνητικών μελετών έγκειται στο ότι διαπιστώνουν πως παρότι ο καρκίνος οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε κληρονομούμενες μεταλλάξεις, δηλαδή αλλαγές στο DNA, οι μεγαλύτεροι παράγοντες κινδύνου, όπως η φυσική δραστηριότητα, η διατροφή και το κάπνισμα, φαίνεται να μην είναι κληρονομήσιμοι. Στα τέλη του 2006 και λίγο πριν αρχίσει στην Ελλάδα η προσωρινή «αναστάτωση» με τη φραπελιά, η Αμερικάνικη Αντικαρκινική εταιρεία (AΑΕ) δημοσίευσε τις τελευταίες υγιεινοδιαιτητικές οδηγίες για την πρόληψη του καρκίνου.

Συστάσεις για αλλαγές σε επίπεδο ατομικής συμπεριφοράς:

Διατηρήστε φυσιολογικό βάρος καθ΄ όλη τη διάρκεια της ζωής σας. Πιο συγκεκριμένα:

Υιοθετήστε ένα τρόπο ζωής που να περιλαμβάνει αυξημένη φυσική δραστηριότητα,

δηλαδή:

Εφαρμόστε υγιεινή δίαιτα με έμφαση στην κατανάλωση τροφίμων φυτικής προέλευσης:

Να επιλέγετε στερεά και υγρά τρόφιμα σε ποσότητες που βοηθούν στην επίτευξη και διατήρηση του φυσιολογικού βάρους

Να τρώτε καθημερινά 5 τουλάχιστον ισοδύναμα από ποικιλία φρούτων και λαχανικών. Για περισσότερες λεπτομέρειες ρωτήστε το διαιτολόγο που σας παρακολουθεί.

Να επιλέγετε δημητριακά ολικής αλέσεως

Να περιορίσετε την κατανάλωση επεξεργασμένων και κόκκινων κρεάτων

Σε περίπτωση που πίνετε αλκοολούχα ποτά να περιορίσετε την κατανάλωσή τους

Συνίσταται κατανάλωση μέχρι 2 ποτηριών καθημερινά για τους άντρες και 1 για τις γυναίκες

Συστάσεις για δράσεις σε επίπεδο κοινότητας:

Οι δημόσιες, ιδιωτικές και άλλες οργανώσεις οφείλουν να δημιουργήσουν το κατάλληλο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον προκειμένου να υποστηρίξουν την υιοθέτηση και διατήρηση υγιεινών επιλογών στη διατροφή και τη φυσική δραστηριότητα.

Αναλυτικότερες συστάσεις για ατομικές επιλογές

Διατηρήστε το φυσιολογικό σωματικό βάρος εφ’ όρου ζωής

Σε περίπτωση που είστε υπέρβαρος ή παχύσαρκος, να φτάσετε και να διατηρήσετε το φυσιολογικό σωματικό βάρος.

Σωματικό βάρος και αυξημένος κίνδυνος για καρκίνο

Στις Η.Π.Α. το 14 – 20% της θνησιμότητας λόγω καρκίνου συνδέεται με την παχυσαρκία και το αυξημένο σωματικό βάρος. Συγκεκριμένα, η παχυσαρκία και το αυξημένο σωματικό βάρος συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διάφορων τύπων καρκίνου, όπως π.χ. καρκίνο του μαστού σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, καρκίνο του εντέρου, του ενδομήτριου, των νεφρών και αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου. Επίσης υπάρχουν αρκετές ενδείξεις που συνδέουν το αυξημένο σωματικό βάρος και την παχυσαρκία με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο της χοληδόχου κύστης, του παγκρέατος, του τράχηλου της μήτρας, του θυρεοειδή, ων ωοθηκών, καθώς επίσης και με πολλαπλό μυέλωμα, λέμφωμα Hodgkin και επιθετικό καρκίνο του προστάτη. Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώνονται τόσο από επιδημιολογικές μελέτες στον άνθρωπο, όσο και από άλλες έρευνες.

Διατήρηση και προσέγγιση του φυσιολογικού σωματικού βάρους

Υιοθέτηση τρόπου ζωής με αυξημένη φυσική δραστηριότητα

Οφέλη από τη σωματική δραστηριότητα

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα πολλών ερευνών, η φυσική δραστηριότητα μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για την εμφάνιση αρκετών μορφών καρκίνου, όπως του μαστού, του παχέος εντέρου, του προστάτη και του ενδομητρίου. Αν και δεν υπάρχουν αντίστοιχα δεδομένα ενδέχεται να συμβαίνει το ίδιο και για άλλους τύπους καρκίνου.

Μερικές εύκολα εφαρμόσιμες ιδέες για να αποφύγετε την καθιστική ζωή:

Χρησιμοποιήστε τις σκάλες αντί να πάρετε το ασανσέρ

Να πηγαίνετε με τα πόδια ή με το ποδήλατο στον προορισμό σας εφόσον είναι εφικτό

Κάνετε ένα μικρό διάλειμμα στη δουλειά για να κάνετε διατάσεις ή μια μικρή βόλτα

Να προτιμήσετε να πάτε και να μιλήσετε αυτοπροσώπως στους συναδέλφους σας αντί να τους στείλετε e-mail

Πηγαίνετε για χορό στις εξόδους σας

Να κάνετε διακοπές που περιλαμβάνουν αυξημένη φυσική δραστηριότητα και όχι απλώς ταξίδι με το αυτοκίνητο

Να κάνετε στατικό ποδήλατο ενώ παρακολουθείτε τηλεόραση

Να αυξάνετε σταδιακά από μέρα σε μέρα τη διάρκεια και την ένταση της φυσικής δραστηριότητας

Να παίζετε περισσότερη ώρα με τα παιδιά σας

Συνιστώμενη Συνολική και Σκόπιμη Δραστηριότητα

Τα αποτελέσματα των ερευνών δείχνουν ότι τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας ή έντονης καθημερινής δραστηριότητας σε συνδυασμό με τις συνήθεις δραστηριότητες μπορούν να ελαττώσουν τον κίνδυνο για καρκίνο. Σύμφωνα με τις περισσότερες μελέτες πάντως, 45 – 60 λεπτά τουλάχιστον 5 ημέρες την εβδομάδα είναι η βέλτιστη συχνότητα προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος του παχέος εντέρου και του μαστού, ενώ μελέτες δείχνουν ότι ακόμα και αν η φυσική δραστηριότητα διακόπτεται από μια ηλικία και μετά, ο κίνδυνος για καρκίνο εξακολουθεί να είναι ελαττωμένος.

Για όσους ξεκινάνε ένα πρόγραμμα βελτίωσης της φυσικής τους κατάστασης μια σταδιακή αύξηση σε 30 λεπτά άσκησης μέτριας έντασης ημερησίως τουλάχιστον 5 φορές την εβδομάδα θα τους προσφέρει σημαντικά οφέλη στην καρδιαγγειακή λειτουργία. Τέλος, άντρες μεγαλύτεροι των 40 και γυναίκες μεγαλύτερες των 50 ετών καθώς και άτομα που πάσχουν από χρόνιες ασθένειες ή/και διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους προτού εμπλακούν σε μεγάλης έντασης φυσική δραστηριότητα.

Ακολουθεί πίνακας (πίνακας 3) που προτείνει ιδέες για δραστηριότητες που αυξάνουν τη φυσική δραστηριότητα.

Πίνακας 3: Παραδείγματα φυσικών δραστηριοτήτων Μέτριας και Αυξημένης έντασης

Μέτριας Έντασης δραστηριότητες		Μεγάλης έντασης δραστηριότητες
Άσκηση και ελεύθερος χρόνος	Περπάτημα, χορός, ποδήλατο για λόγους αναψυχής, γιόγκα, ιππασία	Τρέξιμο, αεροβική, πολεμικές τέχνες, κολύμπι, προπόνηση με βάρη
Σπορ	Βόλεϊ, γκολφ, διπλό στο τένις, σκι	Ποδόσφαιρο, τένις (απλό), σκι αντοχής, μπάσκετ,
Δραστηριότητες στο σπίτι	Κούρεμα του γρασιδιού, ενασχόληση με τον κήπο	Σκάψιμο, ξυλουργική, χτίσιμο
Δραστηριότητες στην εργασία	Περπάτημα και ανύψωση βάρους στα πλαίσια της εργασίας	Βαρέα εργασία (πυρόσβεση, κατασκευές κ.λπ.)

Πηγή: Αμερικάνικη Αντικαρκινική Εταιρεία

3. Υγιεινή διατροφή με έμφαση σε φυτικής προέλευσης τρόφιμα

Να διαλέγετε στερεά και υγρά τρόφιμα με κριτήριο τη διατήρηση του φυσιολογικού βάρους.

Να τρώτε 5 τουλάχιστον ισοδύναμα φρούτου ημερησίως

Να επιλέγετε δημητριακά ολικής αλέσεως και όχι επεξεργασμένα:

Να περιορίσετε την κατανάλωση επεξεργασμένου και κόκκινου κρέατος:

Αν πίνετε αλκοολούχα ποτά, ελαττώστε την κατανάλωση

Η κατανάλωση αλκοόλ αποδεδειγμένα εμπλέκεται στην εμφάνιση καρκίνου του στόματος, λάρυγγα, φάρυγγα, οισοφάγου και ήπατος, ενώ έχει ενοχοποιηθεί για καρκίνο του παχέος εντέρου και του μαστού. Σε συνδυασμό με το κάπνισμα, ο κίνδυνος αυξάνεται πολύ περισσότερο. Συνεπώς η κατανάλωση αλκοολούχων ποτών πρέπει αν περιορίζεται σε δύο ποτήρια την ημέρα για τους άντρες και ένα για τις γυναίκες.

Πολύς λόγος έχει γίνει για την ευεργετική επίδραση του αλκοόλ στα καρδιαγγειακά νοσήματα. Στην πραγματικότητα, καλό είναι να περιορίζεται κανείς στις παραπάνω συστάσεις, ενώ σε καμία περίπτωση δε συνίσταται να αρχίσουν την κατανάλωση αλκοόλ άτομα που δεν το συνηθίζουν.

ΣΥΝΗΘΙΣΜΕΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΥΓΙΕΙΝΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ, ΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ

Αλκοόλ

Το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο; Ναι. Το αλκοόλ αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του στόματος, φάρυγγα, λάρυγγα, οισοφάγου, παχέος εντέρου, στομάχου, ήπατος και μαστού.

Αντιοξειδωτικά

Τι είναι τα αντιοξειδωτικά και ποια η σχέση τους με τον καρκίνο; Το ανθρώπινο σώμα χρησιμοποιεί ορισμένα θρεπτικά συστατικά που εντοπίζονται στα φρούτα και τα λαχανικά προκειμένου να προστατευτεί από βλάβες που οφείλονται στο μεταβολισμό (οξείδωση). Επειδή η οξείδωση συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο, τα αποκαλούμενα αντιοξειδωτικά θρεπτικά θεωρείται ότι προστατεύουν από τον καρκίνο. Οι μέχρι τώρα έρευνες δείχνουν ότι είναι προτιμότερο η πρόσληψη των αντιοξειδωτικών να γίνεται μέσω κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών παρά από συμπληρώματα διατροφής.

Ασπαρτάμη

Η ασπαρτάμη προκαλεί καρκίνο; Όχι. Η ασπαρτάμη είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία με λίγες θερμίδες και 200 φορές πιο γλυκιά από τη ζάχαρη. Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι συνδέεται με την εμφάνιση καρκίνου. Δεν πρέπει να καταναλώνεται από άτομα που πάσχουν από φαινυλκετονουρία

Βήτα καροτένιο

Το βήτα καροτένιο μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο; Δεν υπάρχουν ενδείξεις για κάτι τέτοιο, μάλιστα 2 μελέτες δείχνουν ότι σε καπνιστές μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο για καρκίνο

Τρόφιμα από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς

Τι είναι τα τρόφιμα από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς; Είναι ασφαλή; Τα τρόφιμα από γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς ή «μεταλλαγμένα» προέρχονται από φυτά ή ζώα στα οποία έχουν προστεθεί γονίδια από τρίτους οργανισμούς. Τα γονίδια κωδικοποιούν πρωτεΐνες οι οποίες δίνουν στους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς επιθυμητές ιδιότητες, π.χ. αντοχή σε δυσμενείς συνθήκες. Οι πρωτεΐνες αυτές πιθανόν να προκαλούν αλλεργίες ή να αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο αλλά προς το παρόν δεν υπάρχουν τεκμηριωμένες έρευνες που να αποδεικνύουν κάτι τέτοιο

Ασβέστιο

Σχετίζεται το ασβέστιο με τον καρκίνο; Σε μερικές μορφές καρκίνου η αυξημένη πρόσληψη ασβεστίου μέσω διατροφής παίζει προστατευτικό ρόλο ενώ σε μερικές μορφές επιθετικού καρκίνου του προστάτη η πρόσληψη ασβεστίου μέσω συμπληρωμάτων αυξάνει τον κίνδυνο. Συνίσταται η κάλυψη των αναγκών να γίνεται μέσω της διατροφής και συγκεκριμένα μέσω των γαλακτοκομικών προϊόντων και των φυλλωδών λαχανικών

Χοληστερόλη

Η αυξημένη διαιτητική πρόσληψη χοληστερόλης αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο; Δεν υπάρχουν δεδομένα που να συνδέουν τη διαιτητική πρόσληψη χοληστερόλης με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο

Καφές

Η κατανάλωση καφέ προκαλεί καρκίνο; Όχι Δεν φαίνεται να υπάρχει σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση καφέ και τον καρκίνο

Λίπος

Η ελαττωμένη διαιτητική πρόσληψη λίπους μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου; Η συνολική ποσότητα διαιτητικά προσλαμβανόμενου λίπους δε φαίνεται να συνδέεται άμεσα με την εμφάνιση καρκίνου. Ωστόσο, υπάρχουν ενδείξεις ότι κάποια σχέση υπάρχει ανάμεσα στον κίνδυνο για καρκίνο και τα κορεσμένα λίπη, τα οποία είναι ζωικής προέλευσης. Επίσης κάποιες ενδείξεις σχετίζουν τα ω-3 λιπαρά που βρίσκονται κυρίως στα ψάρια καθώς και τα μονοακόρεστα λίπη που βρίσκονται στο ελαιόλαδο, με μικρότερο κίνδυνο για καρκίνο

Διαιτητικές ίνες

Τι είναι οι διαιτητικές ίνες και ποια η σχέση τους με τον καρκίνο; Οι διαιτητικές ίνες είναι μια ομάδα πολυσακχαριτών φυτικής προέλευσης οι οποίοι δεν διασπώνται από το πεπτικό σύστημα του ανθρώπου. Κάποιες από αυτές είναι διαλυτές, π.χ. το πίτουρο βρώμης και κάποιες αδιάλυτες, π.χ. η κυτταρίνη. Οι διαλυτές ίνες ελαττώνουν την χοληστερόλη του αίματος. Καλές πηγές διαιτητικής πρόσληψης των ινών είναι τα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά ολικής άλεσης και τα όσπρια. Άμεσα οι ίνες δε φαίνεται να ελαττώνουν τον κίνδυνο για καρκίνο

Ψάρι

Η κατανάλωση ψαριού προστατεύει ενάντια στον καρκίνο; Τα ω-3 λιπαρά που βρίσκονται στα ψάρια προστατεύουν από καρδιαγγειακά νοσήματα αλλά δεν έχει επιβεβαιωθεί ακόμα κάποια προστατευτική τους δράση έναντι του καρκίνου. Χρειάζεται προσοχή πάντως στη κατανάλωση ψαριών που αλιεύθηκαν σε μολυσμένα νερά γιατί μπορεί να περιέχουν μεγάλα ποσά από βαρέα μέταλλα και άλλους καρκινογόνους παράγοντες. Πιο επικίνδυνη είναι η κατανάλωση ψαριών θηρευτών που βρίσκονται στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας, π.χ. καρχαρίας, σκουμπρί, ξιφίας κ.λπ.

Φθοριούχες ενώσεις

Οι φθοριούχες ενώσεις προκαλούν καρκίνο; Όχι, μελέτες έδειξαν ότι οι φθοριούχες ενώσεις δεν προκαλούν καρκίνο.

Φυλικό οξύ

Τι είναι το φυλικό οξύ; Μπορεί να προστατεύσει από τον καρκίνο; Το φυλικό οξύ είναι μια βιταμίνη του συμλέγματος Β και βρίσκεται σε πολλά λαχανικά, όσπρια, φρούτα και δημητριακά ολικής αλέσεως. Έλλειψή του σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου και του μαστού, ιδιαίτερα σε άτομα που καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ

Πρόσθετα τροφίμων

Τα πρόσθετα τροφίμων προκαλούν καρκίνο; Δεν υπάρχουν ενδείξεις για τέτοια δράση των προσθετικών τροφίμων.

Σκόρδο

Μπορεί το σκόρδο να προστατεύσει από τον καρκίνο; Η αντικαρκινική δράση του σκόρδου είναι προς το παρόν αντικείμενο μελέτης

Γενετική προδιάθεση

Αφού η γενετική προδιάθεση καθορίζει τον κίνδυνο για καρκίνο, πως μπορεί η διατροφή να συμβάλει στην πρόληψή του; Ο καρκίνος οφείλεται σε αλλαγές στο γενετικό υλικό (DNA). Οι αλλαγές αυτές λέγονται μεταλλάξεις. Κάποιες μεταλλάξεις κληρονομούνται και κάποιες άλλες είναι επίκτητες. Οι τελευταίες οφείλονται σε χημικές ουσίες, ακτινοβολίες ή είναι τυχαία γεγονότα. Κάποια θρεπτικά συστατικά προστατεύουν το DNA και έτσι μειώνουν την πιθανότητα για μεταλλάξεις, άρα και για καρκίνο

Ακτινοβολημένα τρόφιμα

Τα ακτινοβολημένα προϊόντα προκαλούν καρκίνο; Όχι. Η ακτινοβολία δεν μένει στα τρόφιμα μετά την έκθεσή τους οπότε είναι ακίνδυνα

Λυκοπένιο

Το λυκοπένιο μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο; Το λυκοπένιο είναι η πορτοκαλο-κόκκινη χρωστική που βρίσκεται στην ντομάτα και σε μικρότερες ποσότητες στα κόκκινα σταφύλια και το καρπούζι. Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση ντομάτας και των προϊόντων της μειώνει τον κίνδυνο για κάποιες μορφές καρκίνου. Ωστόσο δεν έχει καθοριστεί αν το λυκοπένιο είναι το συστατικό που ευθύνεται για την αντικαρκινική δράση της ντομάτας

Κρέας: Μαγείρεμα και Διατήρηση

Θα πρέπει να αποφεύγουμε το επεξεργασμένο κρέας; Το επεξεργασμένο κρέας βρέθηκε ότι αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του στομάχου και του παχέος εντέρου. Ίσως αυτή η δράση του να οφείλεται στην παρουσία νιτρικών ιόντων τα οποία χρησιμοποιούνται στη Βιομηχανία για τη διατήρηση διάφορων αλλαντικών. Γενικά η κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος οδηγεί σε έκθεση του οργανισμού σε διάφορα μεταλλαξιογόνα, για αυτό είναι καλύτερο να αποφεύγεται

Με ποιόν τρόπο ο τρόπος μαγειρέματος επηρεάζει τον κίνδυνο για καρκίνο; Μελέτες δείχνουν ότι το τηγάνισμα και το ψήσιμο στη σχάρα σε μεγάλες θερμοκρασίες δημιουργούν χημικές ουσίες που ίσως αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο. Πιο ασφαλείς τρόποι μαγειρέματος θεωρούνται ο ατμός, τα μικροκύματα και το βράσιμο

Παχυσαρκία

Η παχυσαρκία επηρεάζει τον κίνδυνο για καρκίνο; Ναι. Η παχυσαρκία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του μαστού στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, καρκίνο του παχέος εντέρου, ενδομητρίου, χοληδόχου κύστης, παγκρέατος, αδενοκαρκίνωμα του οισοφάγου, των νεφρών και ίσως και με άλλες μορφές καρκίνου.

Ελαιόλαδο

Η κατανάλωση ελαιόλαδου επηρεάζει τον κίνδυνο για καρκίνο; Παρότι το ελαιόλαδο παίζει σημαντικό ρόλο στη μείωση του κινδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα, δε φαίνεται να επηρεάζει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου

Βιολογικά τρόφιμα

Είναι τα βιολογικά προϊόντα πιο αποτελεσματικά στην ελάττωση του κινδύνου για καρκίνο; Βιολογικά λέγονται τα προϊόντα που παράγονται χωρίς τη χρήση λιπασμάτων και φαρμάκων. Προς το παρόν δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν την συσχέτισή τους με μειωμένο κίνδυνο για καρκίνο. Φυσικά η απουσία φαρμάκων και λιπασμάτων είναι προτιμητέα

Εντομοκτόνα και ζιζανιοκτόνα

Τα εντομοκτόνα και τα ζιζανιοκτόνα στα τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο; Η χρήση των ελάχιστων ποσοτήτων ζιζανιοκτόνων και εντομοκτόνων καθώς και το σχολαστικό πλύσιμο των φρούτων και των λαχανικών ώστε να απομακρυνθούν τα κατάλοιπα τους είναι απαραίτητα

Φυσική δραστηριότητα

Η αυξημένη σωματική δραστηριότητα ελαττώνει τον κίνδυνο για καρκίνο; Ναι. Βρέθηκε ότι η αυξημένη σωματική δραστηριότητα μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού και του παχέος εντέρου

Φυτοχημικά προϊόντα

Τι είναι τα φυτοχημικά; Μειώνουν τον κίνδυνο για καρκίνο; Ο όρος φυτοχημικά αναφέρεται σε μια μεγάλη κατηγορία ουσιών που παράγονται από φυτά. Μερικά από αυτά έχουν αντιοξειδωτική δράση. Συνίσταται να προσλαμβάνονται με την κατανάλωση λαχανικών και φρούτων παρά με την κατανάλωση διαιτητικών συμπληρωμάτων

Ζαχαρίνη

Η ζαχαρίνη προκαλεί καρκίνο; Όχι. Η ζαχαρίνη είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία που δεν συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο

Αλάτι

Η αυξημένη διαιτητική πρόσληψη αλατιού αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο; Μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλατιού συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του στομάχου, ρινοφάρυγγα και λαιμού. Δε υπάρχουν όμως αντίστοιχες ενδείξεις για κανονική κατανάλωση αλατιού

Σελήνιο

Τι είναι το σελήνιο; Μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο; Το σελήνιο είναι στοιχείο που συνεισφέρει στην αντιοξειδωτική προστασία. Δεν υπάρχουν μέχρι σήμερα μελέτες που να συνδέουν το σελήνιο με χαμηλό κίνδυνο για καρκίνο. Πάντως δε συνίσταται πρόσληψη με διαιτητικά συμπληρώματα γιατί υπάρχει μικρή διαφορά ανάμεσα στη συνιστώμενη (200 μικρογραμμάρια ημερησίως) και την τοξική δόση

Προϊόντα σόγιας

Μπορούν τα τρόφιμα που προέρχονται από τη σόγια να μειώσουν τον κίνδυνο για καρκίνο; Δε συνίσταται η κατανάλωση σόγιας σε άτομα που έχουν ιστορικό καρκίνου του μαστού και του ενδομήτριου. Ο υγιής πληθυσμός μπορεί να καταναλώσει τη σόγια και τα προϊόντα της ως μια εναλλακτική πηγή υψηλής βιολογικής αξίας πρωτεϊνών

Ζάχαρη

Αυξάνει η ζάχαρη τον κίνδυνο για καρκίνο; Άμεσα η ζάχαρη δε συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο. Έμμεσα αυξάνει τον κίνδυνο αφού μπορεί να οδηγήσει στην παχυσαρκία Δεν υπάρχει διαφορά ανάμεσα στην λευκή και τη μαύρη ζάχαρη

Συμπληρώματα διατροφής

Μπορούν τα συμπληρώματα διατροφής να μειώσουν τον κίνδυνο για καρκίνο; Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο. Αντίθετα η κατανάλωση συμπληρωμάτων δεν φαίνεται να έχει το ίδιο αποτέλεσμα. Μάλιστα η υπερβολική κατανάλωσή τους αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο.

Μπορώ να πάρω το διατροφικό ισοδύναμο των λαχανικών και των φρούτων σε ένα χάπι; Όχι Η τροφή είναι σαφώς η καλύτερη πηγή πρόσληψης των θρεπτικών συστατικών

Τσάι

Μπορεί η κατανάλωση τσαγιού να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο; Προς το παρόν δεν έχει αποδειχθεί κάτι τέτοιο

Trans – κορεσμένα λιπαρά

Τα trans κορεσμένα λιπαρά αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο; Πρόκειται για λιπαρά που υπάρχουν στη μαργαρίνη. Συνδέονται με αυξημένο κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα αλλά δεν υπάρχουν ανάλογες ενδείξεις

Λαχανικά και φρούτα

Η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών ελαττώνει τον κίνδυνο για καρκίνο; Ναι. Συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο για καρκίνο των πνευμόνων, της στοματικής κοιλότητας του στομάχου και του παχέος εντέρου

Ποια είναι τα σταυρανθή λαχανικά και γιατί είναι σημαντικά στην πρόληψη του καρκίνου; Πρόκειται για τα λάχανο, το μπρόκολο, το κουνουπίδι και τα λάχανα Βρυξελλών. Θεωρείται ότι ελαττώνουν τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου

Υπάρχει διαφορά στη διατροφική αξία μεταξύ φρέσκων, κατεψυγμένων και κονσερβοποιημένων λαχανικών και φρούτων; Ναι, αλλά όλα θεωρούνται καλές διατροφικές επιλογές. Τα φρεσκοκατεψυγμένα είναι πλούσια σε θρεπτικά ενώ τα κονσερβοποιημένα περιέχουν λιγότερα. Προσοχή στα λαχανικά σε κονσέρβα διότι μπορεί να περιέχουν αυξημένη ποσότητα αλατιού

Το μαγείρεμα επηρεάζει τη διατροφική αξία των λαχανικών; Το βράσιμο μπορεί να προκαλέσει απώλειες στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες. Προτιμώνται το μαγείρεμα στον ατμό και στα μικροκύματα

Συνίσταται η κατανάλωση χυμών από φρούτα και λαχανικά; Ναι, καθώς ο χυμός διευκολύνει την απορρόφηση μερικών θρεπτικών. Να αποφεύγονται τα φρουτοποτά διότι περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης

Χορτοφαγικές δίαιτες

Οι φυτοφαγικές δίαιτες μειώνουν τον κίνδυνο για καρκίνο; Οι φυτοφαγικές δίαιτες είναι πλούσιες σε αντιοξειδωτικά συστατικά ωστόσο δε συνδέονται άμεσα με χαμηλότερο κίνδυνο για καρκίνο

Βιταμίνη Α

Η βιταμίνη Α μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο; Δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι η βιταμίνη Α έχει τέτοια δράση

Βιταμίνη C

Η βιταμίνη C μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο; Δεν υπάρχουν δεδομένα που να δείχνουν ότι η βιταμίνη C έχει τέτοια δράση

Βιταμίνη D

Η βιταμίνη D μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο; Φαίνεται ότι η βιταμίνη D έχει θετικά αποτελέσματα σε ορισμένους τύπους καρκίνου, όπως ο καρκίνος του προστάτη, του παχέος εντέρου και του μαστού.

Βιταμίνη Ε

Η βιταμίνη E μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο; Η βιταμίνη Ε είναι ισχυρό αντιοξειδωτικό όμως δεν έχει αποδειχθεί ακόμα κάποια αντικαρκινική της δράση

Νερό και άλλα υγρά

Πόσο νερό και γενικότερα υγρά πρέπει να πίνουμε; Η κατανάλωση νερού και άλλων υγρών μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο για καρκίνο της ουροδόχου κύστης. Συνίσταται η κατανάλωση τουλάχιστον 8 φλιτζανιών υγρών ημερησίως

Ανακεφαλαιώνοντας θα μπορούσαμε να πούμε πως οι καινούριες συστάσεις της Αμερικάνικης Αντικαρκινικής Εταιρείας θα μπορούσαν να μετουσιωθούν σε πράξη μέσα από το διατροφικό πρότυπο της Μεσογειακής Διατροφής. Η τελευταία είναι πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, φυτικές ίνες, μέταλλα, ιχνοστοιχεία, φυτοθρεπτικά συστατικά, φτωχή σε κόκκινο κρέας και κορεσμένα λιπαρά, ενώ επιπρόσθετα αποτελεί έναν εύκολο και υγιεινό τρόπο για τη διατήρηση του σωματικού μας βάρους. Το μεγαλύτερο όπλο που έχουμε αυτή τη στιγμή ενάντια στον καρκίνο είναι η πρόληψη και η μεταβολή των τροποποιήσιμων παραγόντων που συμβάλλουν στην εμφάνισή του. Ας μην αφήσουμε το «όπλο» αυτό να πάει χαμένο.

ΓΡΑΦΟΥΝ ΟΙ:

Βασίλειος Α. Παπαμίκος (κινητό: 6977867138)

M.Med.Sci Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Πανεπιστημίου Γλασκώβης

MSc Οργάνωσης και Διοίκησης Υπηρεσιών Υγείας, Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Πτυχιούχος Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, Χαροκοπείου Πανεπιστημίου

Μέλος Υποτρόφων Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Ωνάσης

Μέλος Υποτρόφων Χαροκόπειου Πανεπιστήμιου

Συνεργάτης Πανελληνίου Συλλόγου Νοσοκομειακών Διαιτολόγων (www.pasinod.gr)

Μέλος Πανελληνίου Συλλόγου Διαιτολόγων – Διατροφολόγων

Κωνσταντίνος Λαζαρίδης

Msc στη Διδακτική της Βιολογίας, Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, πτυχιούχος Χαροκόπειου Πανεπιστημίου

Βιολόγος, πτυχιούχος Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών